Mối liên hệ mật thiết giữa béo phì và tiểu đường tuýp 2

Béo phì không còn là một tình trạng chỉ ảnh hưởng đến người lớn tuổi mà ngày càng có nhiều người trẻ được chẩn đoán mắc bệnh béo phì. Thừa cân, béo phì cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ phát triển các loại bệnh đái tháo đường khác nhau. Cho đến nay, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối quan hệ mật thiết giữa béo phì và tiểu đường đặc biệt là tiểu đường tuýp 2.

Tiểu đường tuýp 2

Đái tháo đường (DM) là một chứng rối loạn mãn tính có thể làm thay đổi quá trình chuyển hóa carbohydrate, protein và chất béo. Nguyên nhân là do không tiết insulin do các tế bào đảo β-Langerhans của tuyến tụy không sản xuất được insulin hoặc do khiếm khuyết trong việc hấp thu insulin ở mô ngoại vi. 

Bệnh tiểu đường loại 2 là sự kết hợp của việc sản xuất lượng insulin thấp từ tế bào β tuyến tụy và tình trạng kháng insulin ở ngoại vi. Tuyến tụy của bạn tạo ra một loại hormone gọi là insulin. Nó giúp các tế bào của bạn biến glucose, một loại đường, từ thực phẩm bạn ăn thành năng lượng. Những người mắc bệnh tiểu đường loại 2 tạo ra insulin, nhưng các tế bào của họ không sử dụng nó tốt như bình thường. 

Lúc đầu, tuyến tụy của bạn tạo ra nhiều insulin hơn để cố gắng đưa glucose vào tế bào của bạn. Nhưng cuối cùng, nó không thể theo kịp và thay vào đó, glucose sẽ tích tụ trong máu của bạn.

Béo phì

Thừa cân và béo phì được xác định bởi sự tích tụ quá mức của mô mỡ đến một mức độ làm suy yếu cả sức khỏe thể chất và tâm lý. Béo phì được định nghĩa là Chỉ số khối cơ thể (BMI) vượt quá 30 kg / m2.

Béo phì làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2

Khi tỷ lệ béo phì tăng nhanh, thì bệnh tiểu đường loại 2 cũng vậy. Vào năm 2000, tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường trên toàn thế giới là 171 triệu người. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, các nghiên cứu ước tính rằng những con số này sẽ tăng lên 366 triệu người vào năm 2030.

Béo phì gây gián đoạn chuyển hóa

Béo phì và tiểu đường tuýp 2 có một mối liên hệ chặt chẽ. Các nghiên cứu cho thấy rằng chất béo ở bụng khiến các tế bào mỡ tiết ra các chất hóa học ‘gây viêm’, có thể làm cho cơ thể ít nhạy cảm hơn với insulin mà nó tạo. Ở những người béo phì mắc bệnh tiểu đường loại 2, lượng insulin được sản xuất trong cơ thể có thể bình thường nhưng điều này có thể không đáp ứng được yêu cầu của cơ thể. Do đó lượng đường trong máu vẫn tăng cao. Đây được gọi là kháng insulin.

Kháng insulin có liên quan đến chỉ số khối cơ thể ở bất kỳ mức độ tăng cân nào. Sự nhạy cảm với insulin cũng hoàn toàn khác nhau ở những người gầy vì sự khác biệt trong phân bố chất béo trong cơ thể.

Béo phì gây nên kháng insulin

Ở những người béo phì, khả năng tổng hợp insulin của tuyến tụy giảm trong kéo theo khả năng chuyển hóa glucose cũng giảm theo. Điều này khiến cho những người thừa cân béo phì có nguy cơ cao dư thừa lượng đường huyết, biến những đối tượng này thành nạn nhân của bệnh tiểu đường.

Béo phì cũng được cho là gây ra những thay đổi đối với sự trao đổi chất của cơ thể. Những thay đổi này khiến mô mỡ giải phóng các phân tử chất béo vào máu, có thể ảnh hưởng đến các tế bào đáp ứng insulin và dẫn đến giảm độ nhạy insulin.

Điều trị và phòng ngừa bệnh tiểu đường loại 2 bằng cách giảm tình trạng béo phì

Nếu biết cách áp dụng một chế độ ăn lành mạnh và chăm chỉ luyện tập thể dục thì có thể kiểm soát được lượng đường huyết trong máu, từ đó giảm mỡ, giảm cân.

Một số gợi ý cho chế độ dinh dưỡng để giảm tiểu đường như: giàu chất xơ, giàu vitamin (rau xanh, trái cây tươi), hạn chế ăn mỡ và phủ tạng động vật, không ăn vặt, ít dùng thức ăn nhanh, ăn bữa tối ít năng lượng. Người béo phì cần vận động tiêu hao năng lượng đều đặn theo từng ngày tùy thuộc vào thể lực của từng người.

Theo NHS, việc giảm 5% trọng lượng cơ thể, sau đó là tập thể dục cường độ trung bình thường xuyên có thể giảm hơn 50% nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2.